Czy jesteśmy zbyt pesymistyczni wobec otaczającego nas świata?
Według najnowszego Światowego Raportu Szczęścia 2025, opublikowanego przez Wellbeing Research Centre na Uniwersytecie Oksfordzkim, odpowiedź brzmi: (niestety) tak. Dane pokazują, że ludzie znacznie niedoszacowują życzliwość innych, co negatywnie wpływa na ich poczucie szczęścia. W rzeczywistości, gdy badacze celowo „gubili” portfele na ulicach, ich zwracalność była dużo wyższa, niż przewidywały ankiety. To tylko jeden z wielu dowodów na to, że nasze społeczeństwa są bardziej życzliwe, niż sądzimy.
Tegoroczny raport skupia się na roli troski, dzielenia się i relacji społecznych w kształtowaniu dobrostanu ludzi. Jednym z kluczowych wniosków jest fakt, że pomaganie innym przynosi korzyści nie tylko osobom potrzebującym, ale także samym darczyńcom. Największą poprawę samopoczucia odczuwają osoby angażujące się w pomoc z autentycznej potrzeby wsparcia, a nie z pobudek egoistycznych. Wzrost aktów życzliwości był szczególnie widoczny podczas pandemii COVID-19, a choć po jej zakończeniu liczby te nieco spadły, nadal pozostają o 10% wyższe niż przed 2019 rokiem.
Ważnym aspektem raportu jest analiza wpływu więzi społecznych na poziom szczęścia. Jednym z najbardziej uniwersalnych sposobów budowania relacji jest wspólne spożywanie posiłków. Okazuje się, że osoby regularnie jadające w towarzystwie są znacznie szczęśliwsze niż ci, którzy jedzą samotnie. Tymczasem w USA liczba ludzi spożywających posiłki w samotności rośnie i jest jednym z czynników spadku poziomu zadowolenia z życia.
Raport podkreśla również znaczenie życia w rodzinie i większych gospodarstwach domowych. Okazuje się, że największy poziom szczęścia odnotowuje się w domach zamieszkałych przez cztery osoby. Ludzie mieszkający samotnie mają wyraźnie niższy poziom dobrostanu, podobnie jak ci żyjący w bardzo dużych, wielopokoleniowych gospodarstwach domowych, gdzie mogą pojawiać się napięcia i problemy finansowe.
Wyniki raportu wskazują także na rosnący problem izolacji społecznej wśród młodych ludzi. Aż 19% młodych dorosłych na świecie deklaruje, że nie ma nikogo, na kogo mogliby liczyć w trudnych chwilach – to wzrost o 39% w porównaniu z 2006 rokiem. Wielu z nich unika kontaktów społecznych, ponieważ nie wierzy w empatię innych. Jednak interwencje edukacyjne, które uświadamiają młodym ludziom, jak bardzo ich rówieśnicy są skłonni do pomocy, znacząco zwiększają ich szczęście i gotowość do nawiązywania relacji.
Raport podejmuje również temat “śmierci z rozpaczy”, czyli samobójstw oraz zgonów spowodowanych nadużywaniem substancji. Dane są optymistyczne – liczba takich przypadków globalnie spada, choć niestety w Stanach Zjednoczonych i Korei Południowej nadal rośnie. Co ważne, kraje o wyższym poziomie dobroczynności notują znacznie niższe wskaźniki tych tragicznych zgonów, co pokazuje, że poczucie wspólnoty i troska społeczna mają fundamentalne znaczenie dla zdrowia psychicznego.
Autorzy raportu analizują również wpływ zaufania społecznego na politykę. W krajach, gdzie poziom szczęścia spada, rośnie poparcie dla ruchów populistycznych. Co ciekawe, poziom zaufania społecznego determinuje kierunek polityczny – osoby o wysokim poziomie zaufania częściej popierają lewicę, a ci, którzy nie ufają innym, skłaniają się ku prawicy.
Na koniec raport porusza temat skuteczności dobroczynności. Analizując, jakie formy pomocy przynoszą największy wzrost szczęścia, autorzy doszli do wniosku, że najbardziej efektywne są inwestycje w zdrowie psychiczne. Wydatki na programy poprawiające dobrostan psychiczny generują znacznie większy wzrost szczęścia niż większość tradycyjnych form pomocy humanitarnej. Wyniki te sugerują, że warto przemyśleć strategie filantropijne i inwestować w rozwiązania, które przynoszą realne korzyści w postaci lepszego dobrostanu.
Jak wygląda ranking szczęścia w 2025 roku?
Na szczycie listy ponownie znalazły się kraje nordyckie – Finlandia, Dania, Islandia i Szwecja. Są to również kraje, w których notuje się najwyższe wskaźniki uczciwości i skłonności do zwracania zagubionych portfeli. Na drugim biegunie rankingu znajdują się Afganistan, Liban i Jordania, gdzie niski poziom zadowolenia z życia wynika głównie z konfliktów, kryzysów ekonomicznych i braku stabilności politycznej.
A jak wypadła Polska? 26. miejsce w rankingu szczęścia to wynik zbliżony do poprzednich lat, ale w rankingu dobroczynności zajmujemy dopiero 125. miejsce pod względem darowizn i 143. miejsce pod względem wolontariatu. To wyraźny sygnał, że choć poziom życia w Polsce jest stosunkowo wysoki, to warto budować silniejsze więzi społeczne i zachęcać do większego zaangażowania w działania na rzecz innych.
Światowy Raport Szczęścia 2025 dostarcza niezwykle cennych wniosków na temat tego, co czyni nas szczęśliwymi. Kluczowe są troska o innych, więzi społeczne i poczucie wspólnoty. Chociaż wiele osób wciąż jest zbyt pesymistycznie nastawionych do życzliwości innych, rzeczywistość pokazuje, że świat jest pełen dobrych ludzi – wystarczy ich zauważyć. To, czy będziemy szczęśliwsi, zależy nie tylko od poziomu dochodów czy dostępu do usług, ale przede wszystkim od tego, jak traktujemy siebie nawzajem.
Czy więc warto częściej pomagać, dzielić się z innymi i po prostu spędzać więcej czasu z bliskimi? Raport mówi jednoznacznie: tak, i to bardziej niż myślisz.